This website uses cookies to enhance user experience.

By continuing to use this site, you agree to the use of cookies.

Crete Trials monitoring - 16 July 2025

July 17, 2025 Against Criminalisation

Greek version below

---

Returning to the One-Member Appeals Court of Crete in Chania just one week after our previous monitoring visit, trial observers from the Border Violence Monitoring Network (BVMN) were met not with isolated procedural irregularities, but with an observation concluding in a confirmation: what we observed on 7/7/2025  was not an exception, it rather appears to be a pattern. What is unfolding in the courtroom is not just about the rapid processing of cases, but the steady normalisation of practices that undermine the fundamental right to a fair trial. 

On 16 July 2025, we observed 9 criminal cases involving 20 defendants, six of which were postponed from the previous week. Two cases proceeded to trial; all other cases were concluded through plea bargaining. BVMN observers were present to assess compliance with Article 6 of the European Convention on Human Rights (ECHR) and relevant provisions of Greek criminal procedure.

All defendants were charged under Article 25 of Law 5038/2023, relating to the unauthorised transport of third-country nationals, with aggravating circumstances such as acting for profit and endangerment of life. Sanctions under this provision include:

In addition, all defendants faced charges under Article 83 of Law 3386/2005 for unauthorised entry, which carries a minimum three-month custodial sentence and a fine of at least €1,500.

Our Findings

1. Legal Representation

Only one defendant was represented by a privately appointed lawyer, and unsurprisingly, this was one of the only two cases that proceeded to full hearing. All other cases were represented by state-appointed lawyers who had either been appointed by the court at the previous hearing or were directly appointed on the day of the hearing.

Trial observers noted a recurring pattern: court-appointed lawyers, often assigned shortly before the hearing or on the same day, use plea bargains as the default course of action, without considering jointly with the defendants the possibility of a proper hearing. Observers noted that communication between court-appointed lawyers and defendants was insufficient, as it seemed as rapidly guiding the defendants to proceed to plea bargaining, with little to no opportunity for the accused to discuss alternative legal strategies or to review the case file in any substantive way. This seems to be a rather structural approach,  possibly shaped by constraints in time, resources, and procedural support, however it raises serious concerns regarding Article 6(3)(b) ECHR, which guarantees the right to adequate time and facilities for the preparation of a defence. The limited preparation time and lack of communication significantly undermines the ability of legal representation to provide effective legal assistance.

2. Disregard for Asylum claim and recent case law

In the case that went to hearing, the defendant denied the charges. The defence claimed that the defendant has applied for asylum and therefore falls under Article 3, paragraph 3 of Law 5038/2023, aligned with Article 31 of the Geneva Convention, which provides an exemption from criminalisation for defendants who intended to seek, or had already sought, asylum in Greece.  The lawyer cited case law from the Single-Judge Appeals Court of the Aegean, which has in several recent decisions recognised this exemption and acquitted defendants facing the exact same charges.

Trial observers note with great disappointment the complete disregard shown by both the Prosecutor and the Judge for the recent acquitting decisions of the Appeals Court of the Aegean, as well as their insistence on an interpretation of the law that appears contrary to its clear wording, purpose and legal essence. According to the Prosecutor, a defendant should not be able to "get away with" a serious felony, such as illegal transport, simply by filing an asylum claim. In their view, the jurisprudence of the Appeals Court of the Aegean should not shape the standard legal handling of these cases, as it risks leading to the dismissal of charges and a failure to establish criminal liability. This position blatantly ignores both the Geneva Convention and the explicit provisions of Article 3(3) of Law 5038/2023, which exempt asylum seekers from criminal sanctions under Article 25. 

The Judge adopted the Prosecutor's reasoning and sentenced the defendant to 10 years’ imprisonment. Only one mitigating factor, the one of prior lawful life under Article 84(2)(a) of the Penal Code, was recognised. The Court declined to apply the mitigating provision of early adulthood (article 133 Penal Code), despite the defendant being only 20 years old.

The two co-defendants in the same case, who concluded their proceedings via plea bargaining, received identical sentences of 10 years' imprisonment. This equivalence, between full trial and plea bargain outcomes, raises troubling questions about the structure for exercising the right to defence and the court’s approach to individualised sentencing.

3. Interpretation

Similarly to the findings of July 7th, no certified court interpreters, listed in the Court catalogue were present. Instead, a defendant was once again appointed to interpret for the others, a serious violation of Article 6(3)(e) ECHR and Article 233 of the Greek Code of Criminal Procedure, which require interpreters from an official court-approved catalogue.

This recurring pattern undermines neutrality, confidentiality, and accuracy, all core principles of a fair trial. Inadequate interpretation and no access to proper interpretation, creates a structural barrier to justice for defendants.

4. Public Nature and Accessibility of Proceedings

Hearings were, one again, barely audible from the public seating area. Despite the increased presence of trial observers, journalists, and solidarity collectives, microphones remained off, reportedly because they were "not for the audience, only for recording purposes."

This effectively rendered the proceedings inaccessible to the public, in direct contravention of Article 6(1) ECHR. The right to a public trial is not a technicality; it is a safeguard against arbitrary justice. Holding proceedings that are inaudible, fosters the perception, and perhaps the reality, of justice conducted behind closed doors.

5. General Observations

The observed hearings were once again conducted at a rapid pace, without focus on a case by case assessment, with little attention to individual circumstances or evidence. The use of plea bargaining didn’t seem as a legal option among many, it appeared to be the only route presented. This clear preference of the Court, distances the Court from its truth finding purpose, raises concerns regarding an alarming trend which has become the norm. 

Most troublingly, the court’s disregard for recent jurisprudence from other Greek courts, including acquittals based on asylum status, reflects a worrying judicial isolationism. The unwillingness to apply legal standards, such as those enshrined in the Geneva Convention, raises serious questions about the independence and integrity of the court’s reasoning.

Observers noted that the fact a defendant had steered a vessel is being increasingly treated by the Court as conclusive evidence of guilt, without sufficient assessment of the circumstances, including coercion or threat, lack of intent, offsetting of smuggling fees. This approach severely undermines the presumption of innocence and the obligation to establish individual criminal responsibility beyond reasonable doubt. 

The manner of proceedings suggested a pre-structured approach to similar cases, rather than an individualised assessment as required under both domestic law and Article 6 ECHR. 

Conclusion

What we witnessed at the One-Member Appeals Court of Crete in Chania is not an exception, it is part of a systemic erosion of fair trial standards in so-called smuggling cases. The near-automatic use of plea bargains, minimal legal defence, arbitrary selection of interpretation, and the intentional dismissal of recent case law, showcase  a justice process that is increasingly performative rather than substantive.

These proceedings reflect a legal process increasingly emptied of its substance, where the right to a defence becomes symbolic, the presumption of innocence is routinely undermined, and the individual realities behind each case are flattened into a bureaucratic continuum of accusations and convictions.

We reiterate: people seeking safety should not be criminalised. When courts treat steering a vessel under coercion or necessity as criminal intent, and ignore international protections and safeguards, they participate in the broader structure of border violence and criminalisation of migration.

We call on judicial authorities to:

The presence of independent trial observers, media, and solidarity people is crucial to uphold procedural fairness and accountability in the context of increasingly systemic prosecutions targeting people on the move.

---

Επιστρέφοντας στο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Κρήτης στα Χανιά μόλις μία εβδομάδα μετά την προηγούμενη παρακολούθησή μας, παρατηρητές δίκης του Border Violence Monitoring Network (BVMN) δεν βρέθηκαν αντιμέτωποι με μεμονωμένες διαδικαστικές παρατυπίες, αλλά με μια διαπίστωση που καταλήγει σε βεβαίωση: αυτό που παρατηρήσαμε στις 7/7/2025 δεν ήταν εξαίρεση – φαίνεται να αποτελεί ένα μοτίβο. Αυτό που εκτυλίσσεται στην αίθουσα του δικαστηρίου δεν είναι απλώς η ταχεία εκδίκαση υποθέσεων, αλλά η σταδιακή κανονικοποίηση πρακτικών που υπονομεύουν το θεμελιώδες δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.

Στις 16 Ιουλίου 2025, οι παρατηρητές παρακολούθησαν 9 ποινικές υποθέσεις που αφορούσαν 20 κατηγορούμενους, έξι εκ των οποίων είχαν αναβληθεί από την προηγούμενη εβδομάδα. Δύο υποθέσεις οδηγήθηκαν σε πλήρη εκδίκαση· όλες οι υπόλοιπες κατέληξαν μέσω Ποινικής διαπραγμάτευσης (plea bargaining). Οι παρατηρητές του BVMN παρευρέθηκαν για να αξιολογήσουν τη συμμόρφωση με το Άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τις σχετικές διατάξεις της ελληνικής ποινικής δικονομίας.

Όλοι οι κατηγορούμενοι διώκονταν βάσει του Άρθρου 25 του Νόμου 5038/2023, για παράνομη μεταφορά υπηκόων τρίτων χωρών, με επιβαρυντικές περιστάσεις όπως η διάπραξη για κερδοσκοπία και η διακινδύνευση ζωής. Οι κυρώσεις βάσει αυτής της διάταξης περιλαμβάνουν:

Επιπλέον, όλοι οι κατηγορούμενοι αντιμετώπιζαν κατηγορία βάσει του Άρθρου 83 του Νόμου 3386/2005 για παράνομη είσοδο, που επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματικό πρόστιμο τουλάχιστον 1.500 ευρώ.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Νομική Εκπροσώπηση

Μόνο ένας κατηγορούμενος εκπροσωπήθηκε από ιδιωτικά διορισμένο δικηγόρο, και όχι τυχαία, ήταν μία από τις δύο υποθέσεις που οδηγήθηκαν σε πλήρη εκδίκαση. Όλες οι υπόλοιπες υποθέσεις εκπροσωπήθηκαν από αυτεπάγγελτα διορισμένους δικηγόρους, είτε από το προηγούμενο δικαστήριο είτε την ίδια ημέρα.

Οι παρατηρητές εντόπισαν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο: οι αυτεπάγγελτα διορισμένοι δικηγόροι, συχνά διορισμένοι λίγο πριν ή κατά την ημέρα της δίκης, κατευθύνουν τις υποθέσεις σχεδόν αυτόματα προς Ποινική διαπραγμάτευση, χωρίς να εξετάζουν από κοινού με τους κατηγορούμενους τη δυνατότητα μιας πλήρους ακροαματικής διαδικασίας. Η επικοινωνία φαινόταν ελλιπής, με τους κατηγορούμενους να οδηγούνται άμεσα σε ομολογία, χωρίς πραγματική ευκαιρία να εξετάσουν το φάκελο ή να συζητήσουν νομικές στρατηγικές. Αυτή η πρακτική, αν και διαμορφωμένη από ελλείψεις χρόνου και πόρων, δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες αναφορικά με το Άρθρο 6(3)(β) ΕΣΔΑ, που εγγυάται επαρκή χρόνο και δυνατότητες για την προετοιμασία της υπεράσπισης.

Στην υπόθεση που εκδικάστηκε, ο κατηγορούμενος αρνήθηκε τις κατηγορίες. Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι ο κατηγορούμενος έχει αιτηθεί άσυλο και εμπίπτει στο Άρθρο 3 παρ. 3 του Νόμου 5038/2023, το οποίο εναρμονίζεται με το Άρθρο 31 της Σύμβασης της Γενεύης και προβλέπει εξαίρεση από την ποινικοποίηση για όσους επιδιώκουν ή έχουν ήδη αιτηθεί άσυλο στην Ελλάδα. Ο δικηγόρος επικαλέστηκε νομολογία του Μονομελούς Εφετείου Αιγαίου, που σε αρκετές πρόσφατες αποφάσεις αναγνώρισε την εν λόγω εξαίρεση και αθώωσε κατηγορούμενους για τις ίδιες κατηγορίες.

Οι παρατηρητές σημειώνουν με βαθιά απογοήτευση την πλήρη αγνόηση τόσο των πρόσφατων αθωωτικών αποφάσεων του Εφετείου Αιγαίου όσο και την επιμονή σε μια ερμηνεία του νόμου που αντιβαίνει στο γράμμα, το πνεύμα και την ουσία του. Σύμφωνα με τον Εισαγγελέα, δεν θα έπρεπε ένας κατηγορούμενος να "ξεφεύγει" από κακούργημα, όπως η παράνομη μεταφορά, απλώς υποβάλλοντας αίτηση ασύλου. Κατά την άποψή του, η νομολογία του Εφετείου Αιγαίου δεν πρέπει να καθορίζει τη νομική αντιμετώπιση αυτών των υποθέσεων, καθώς οδηγεί στη μη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος. Η θέση αυτή αγνοεί κατάφωρα τη Σύμβαση της Γενεύης και τις ρητές προβλέψεις του Άρθρου 3(3) του Ν. 5038/2023.

Ο Δικαστής υιοθέτησε την πρόταση του Εισαγγελέα και καταδίκασε τον κατηγορούμενο σε ποινή κάθειρξης 10 ετών. Αναγνώρισε μόνο το ελαφρυντικό της προηγούμενου σύννομοu biou (άρθρο 84 παρ.2 α του Ποινικού Κώδικα), ενώ δεν αποδέχθηκε το ελαφρυντικό της μετεφηβικής ηλικίας (άρθρο 133 Π.Κ.), παρόλο που ο κατηγορούμενος ήταν μόλις 20 ετών.

Οι δύο συγκατηγορούμενοι στην ίδια υπόθεση, οι οποίοι επέλεξαν Ποινική διαπραγμάτευση, καταδικάστηκαν σε πανομοιότυπες ποινές φυλάκισης 10 ετών. Η ισοδυναμία μεταξύ ποινών μετά από πλήρη δίκη και μετά από ομολογία προκαλεί σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη δυνατότητα άσκησης δικαιωμάτων υπεράσπισης και την ατομική εξατομίκευση των ποινών.

2. Διερμηνεία

Όπως και στις 7 Ιουλίου, δεν υπήρχαν πιστοποιημένοι διερμηνείς του Μητρώου Δικαστικών Διερμηνέων. Αντ’ αυτού, για ακόμα μια φορά, διορίστηκε κατηγορούμενος ως διερμηνέας για τους υπόλοιπους, μια σοβαρή παραβίαση του Άρθρου 6(3)(ε) ΕΣΔΑ και του Άρθρου 233 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που απαιτούν πιστοποιημένο διερμηνέα από επίσημο μητρώο.

Αυτό το επαναλαμβανόμενο μοτίβο υπονομεύει την ουδετερότητα, την εμπιστευτικότητα και την ακρίβεια, βασικές αρχές της δίκαιης δίκης. Η ανεπαρκής ή ανύπαρκτη διερμηνεία συνιστά διαρθρωτικό φραγμό στην πρόσβαση των κατηγορουμένων στη δικαιοσύνη.

3. Δημόσιος και Προσβάσιμος Χαρακτήρας της Δίκης

Οι συνεδριάσεις, για ακόμα μια φορά, ήταν σχεδόν αδύνατο να ακουστούν από τον χώρο του κοινού. Παρά την αυξημένη παρουσία παρατηρητών, δημοσιογράφων και αλληλέγγυων, τα μικρόφωνα παρέμειναν απενεργοποιημένα, με την αιτιολογία ότι «είναι μόνο για καταγραφή.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η διαδικασία να μην είναι πραγματικά δημόσια, κατά παράβαση του Άρθρου 6(1) ΕΣΔΑ. Η αρχή της δημόσιας δίκης δεν είναι τεχνική λεπτομέρεια, είναι εγγύηση ενάντια στη διακριτική και αυθαίρετη δικαιοσύνη. Η διεξαγωγή δικών που δεν μπορούν να ακουστούν ενισχύει την υποψία, και ενδεχομένως την πραγματικότητα,μιας δικαιοσύνης κεκλεισμένων των θυρών.

4. Γενικές Παρατηρήσεις

Οι ακροάσεις εκτυλίχθηκαν, για ακόμη μια φορά, με ταχύτητα, χωρίς εστίαση στην εξατομικευμένη αξιολόγηση κάθε περίπτωσης, με ελάχιστη προσοχή στις ατομικές συνθήκες ή τα αποδεικτικά στοιχεία. Η χρήση της Ποινικής διαπραγμάτευση δεν παρουσιάστηκε ως μία από τις νομικές επιλογές, αλλά φάνηκε να είναι η μόνη. Αυτή η σαφής προτίμηση του Δικαστηρίου απομακρύνει τη διαδικασία από τον αληθινό σκοπό της: την ανεύρεση της αλήθειας και τη δίκαιη απονομή δικαιοσύνης.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το Δικαστήριο παραγνωρίζει τη νομολογία άλλων ελληνικών δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένων αθωωτικών αποφάσεων λόγω καθεστώτος ασύλου, γεγονός που συνιστά ανησυχητικό δικαστικό απομονωτισμό. Η απροθυμία να εφαρμοστούν νομικά πρότυπα, όπως εκείνα της Σύμβασης της Γενεύης, δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα για την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της δικαστικής κρίσης.

Παρατηρήθηκε ότι το γεγονός της πλοήγησης ενός σκάφους από τον κατηγορούμενο αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο ως αποδεικτικό στοιχείο ενοχής, χωρίς ουσιαστική εξέταση συνθηκών όπως καταναγκασμός, απειλή, έλλειψη πρόθεσης ή μείωση αμοιβής μεταφοράς. Αυτή η προσέγγιση υπονομεύει σοβαρά το τεκμήριο αθωότητας και την υποχρέωση εξατομικευμένης θεμελίωσης ποινικής ευθύνης.

Η μορφή της διαδικασίας υποδηλώνει μια προσχεδιασμένη αντιμετώπιση των υποθέσεων, αντί για την απαιτούμενη εξατομικευμένη εξέταση, όπως ορίζεται τόσο από την εθνική όσο και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Συμπέρασμα

Αυτό που παρακολουθήσαμε στο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Χανίων δεν είναι εξαίρεση, αποτελεί μέρος μιας συστημικής διάβρωσης των δικονομικών εγγυήσεων στις υποθέσεις λεγόμενης "διακίνησης". Η σχεδόν αυτόματη χρήση συμφωνιών ομολογίας, η ελάχιστη νομική υπεράσπιση, η αυθαίρετη επιλογή διερμηνείας και η συνειδητή απόρριψη πρόσφατης νομολογίας αποκαλύπτουν μια διαδικασία απονομής δικαιοσύνης που γίνεται όλο και πιο τυπική και κενή περιεχομένου.

Αυτές οι διαδικασίες αντανακλούν έναν νομικό μηχανισμό απογυμνωμένο από την ουσία του, όπου το δικαίωμα στην υπεράσπιση καθίσταται συμβολικό, το τεκμήριο αθωότητας υπονομεύεται συστηματικά και οι ατομικές πραγματικότητες κάθε υπόθεσης ισοπεδώνονται σε μια γραφειοκρατική ακολουθία κατηγοριών και καταδικών.

Επαναλαμβάνουμε: οι άνθρωποι που αναζητούν ασφάλεια δεν πρέπει να ποινικοποιούνται επειδή την αναζητούν. Όταν τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν την πλοήγηση υπό καταναγκασμό ή αναγκαιότητα ως  πρόθεση και αγνοούν τις διεθνείς προστασίες και εγγυήσεις, συμμετέχουν ενεργά στη συστημικη βία των συνόρων και την ποινικοποίηση της μετανάστευσης.

Καλούμε τις δικαστικές αρχές να:

Η παρουσία ανεξάρτητων παρατηρητών, ΜΜΕ και αλληλέγγυων είναι καθοριστικής σημασίας για τη διατήρηση της δικονομικής δικαιοσύνης και τη λογοδοσία, σε ένα πλαίσιο όπου οι διώξεις κατά των μεταναστών έχουν γίνει συστημικό φαινόμενο.